terça-feira, 2 de setembro de 2014

Indultu ba Prizioneira Lucia, Bancada PN Duvida ba Desizaun PR

.

Jornal Independente - 2 Agostu 2014

Díli - Bankada sira iha Parlamentu Nasionál lamenta no duvida ba desizaun Prezidente Reúblika Taur Matan Ruak fó indultu ba prizioneira Lucia Lobato, ne'ebé hetan pena prizaun tanba komete Korupsaun Koluzaun no Nepotismu (KKN).

Iha tinan 2012, eis Ministra Justisa, Lucia Lobato hetan pena prizaun tinan 3 ho balun husi Tribunál Distritál Dili, tanba deskobre involve iha kazu KKN, bainhira sei assumu kargu nu'udar Ministra Justisa iha IV Governu Konstitusionál.

Bainhira desizaun ne'e, Lucia Lobato la simu no uza sira direitu hodi halo rekursu, maibé Tribunál Rekursu hasai desizaun oin seluk hodi aumenta tan pena prizaun tinan 5 ba eis Ministra Justisa husi Partidu Social Demokrata (PSD) ne'e.

Taur Matan Rual fó indultu ba Lucia Lobato (fó liberdade husi pena prizaun) hamutuk ho prizioneiru na'in haat (4) sira seluk.

Desizaun ne'e foti bazeia ba proposta Governu nian ba selebrasaun loron Konsulta Popular iha tinan ida ne'e.

Tuir Konstituisaun RDTL kona ba kompetensia Prezidente Repúblika nian, iha alinea i katak, Prezidente Repúblika rona tuir Governu atu fó perdaun ka hamenus kastigu.

Maski nune'e, desizaun PR Taur ne'e hetan readaun husi Parlamentu Nasionál no sosiedade Sivíl balun.

Tuir Vise Prezidente Bankada FRETILIN, Josefa Pereira hatete, atu fó perdaun no indultu ba prizioneira ne'e kompetensia Prezidente Repúblika tuir Konstituisaun, maibé nia dehan Prezidente tenki analiza didi'ak ba tipu kazu ne'ebé prizioneiru sira envolve.

Hanesan kazu Lucia Lobato, tuir nia dehan, iha ligasaun ho korupsaun, mal gastu, mal administrasaun ba osan povu nian.~

"Hau hanoin para prosimu ne'e ita hanoin didi'ak no halo pertimbangkan didiak mak ita bele fó indultu no fó ita nian klemensia ka perdaun ba kazu kazu sira hanesan ne'e," dehan nia.

Maibé nia dehan, karik kazu sira hanesan ne'e tuir avaliasaun Prezidente Repúblika haree ne'e di'ak bele hetan ona perdaun?

Iha fatin hanesan, Vise Presidente Bankada CNRT, Domingas A. Silva "Bilou Mali" reforsa Prezidente iha poder atu fó perdaun no indultu ba prizioneira eis Ministra Justisa Lucia Lobato.

Maibé nia konsidera, desizaun Prezidente RDTL loke dalan ba koruptu siea ne'ebé dadaun nakonu iha Timor-Leste atu kontinua na'ok osan povu nian.

"Ida ne'e mak ha'u rekomenda ba Prezidente RDTL  no fó mós mensajen ba povu Timor-Leste tomak atu tau matan mós ba Governu atu oinsá mak bele halakon ka hamate Korupsaun iha Timor-Leste," vise Prezidente bankada CNRT rekomenda.

"Ha'u husu ba Prezidente RDTL atu oinsa mak orgaun soberanu tolu ne'e hamutuk ho povu tomak hodi kombate korrupsaun no tenke kombate duni,"nia dehan.

Hatan ba saúde prizioneiru Lúcia Lobatu, nia afirma, bankada CNRT merese duni hetan indultu tanba saude la permite.

"Maibé kuandu saúde di'ak (Lucia Lobato) bele kumpri nia pena ne'ebé Tribunal fó ona ne'ebé aban-bainrua korruptu na'in sira hetan pena karik labele moras para prezidente RDTL fó indultu," nia preokupa.

Membru bankada PD, Virgilio Hornai dehan, kompetensia Prezidente Repúblika atu fó indultu maibé presiza haree kazu ne'ebé prizioneiru sira involve.

"Lucia Lobato nia kazu ne'e similantes husi nia efektu partisipa iha negosiu bainhira sei asume kargu ne'e mak fó efeitu ba Lucia tama komarka," dehan nia.

Nia konsidera, desizaun PR la justu, tanba fó de'it indultu Prizioneira Lucia Lobato entaun diretór ida ke iha mós akuzasaun hanesan ba kazu ne'e tenke hetan previleizu no direitu ba indultu atu kompromenta ita nia justisa sosial ba sidadaun sira hotu tanba komete kazu seluk ne'e oin seluk," nia lamenta.

Aleinde ne'e, Organizasaun Naun-Governamental LalenOK ba Ema Hotu (LABEH) konsidera desizaun Prezidente Repúblika la tuir regras normais Tribunál.

Iha karta konvite ne'ebé diario ne'e asesu katak, LABEH lamenta tebes ho desizaun ne'e tanba kazu Cristopher Henry Samson ne'ebé liu metade sentensa maibé seidauk hetan liberdade kondisional husi Tribunál Distrito Dili.

Entretantu, Ministru Justisa (MJ) Dionisio Babo hatete. Prezidente Repúblika fó indultu ba prizioneiru nain lima (5) ne'e bazeia ba direitu Predikatoriu ne'ebé hakerek iha Konstiruisaun RDTL.

"Ne'ebé ha'u hatene katak dekretu ne'e sai tiha ona maibé ami seidauk simu karta ida hosi Prezidente Repúblika".

Tuir nia, parte Governu liuliu Ministériu Justisa propoin naran prizioneiru sira liu husi kriteria oin-oin hanesan prizioneiru nia komportamentu ba nia komprementu pena pelumenus metade ona no dala ruma bazeia humanismu hanesan ema nia saúde no idade.

"Ami propoin naran barak maibé sira ne'e hotu depende ba Prezidente Repúblika mak deside rasik ba ida ne'ebé nia hakarak tuir nia direitu neim Governu mete iha ne'ebá," dehan nia informa.

Hodi responde preokupasaun no lamentasaun hirak ne'e, Xefi Kaza Sivil Presidensial, Fidelis Magalhaens hatete, Prezidenti Repúblika Taur Matan Ruak fó indultu ba eis prizioneiru Lucia Lobato bazeia ba rajaun umanitaria estadu konstitusional nian.

"Desijaun ida ne'ebé mak Prezidenti da Repúblika foti bazeia ba konsiderasaun ne'ebé aas ba rajoens umanitaria," dehan Fidelis, segunda, horiseik liu husi konferensia imprensa, iha Palasiu Prezidensial, Nicolau Lobato, bairro Pité, Díli.

Nia hatutan, estadu iha fiar ba justisa ho fundu justisa rua, ida komu politiku ida fali komo fasilita reintegrasaun de kada sidadaun bainhira depois reintegra pena iha prijaun.

"Tan ne'e, desijaun hotu ne'ebé mak la trava desizaun judisial, desizaun hoti tiha ona , servi tiha ona pena, entaun desizaun ne'ebé hola bazeia ba konsiderasaun umanitaria forti ne'ebé kredibel, iha mós preokupasaun sira seluk preokupasaun ami nota."

Make iha kazu balun ne'ebé nesesita duni atu PR Taur toma desizaun radikal no desizaun ida ne'e nesesita la'os uituan de'it.

Nia dehan PR Taur antes foti desijaun hanoin ona iha tempu naruk nia laran, moris umanu ne'e infelizmente hanesan ne'e.

,

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.