quinta-feira, 18 de janeiro de 2024

Deputadu sira Hirus Malu 'Tan' Ministra Elia

Independente - Agostinho Gama

DILI: Deputadu sira iha Parlamentu Nasional hirus-malu no blokeia-malu 'tanba' Ministra Saúde, Elia dos Reis Amaral. Situasaun dezentendimentu ne'e mosu bainhira deputadu opozisaun lansa kritika kona-ba problema falta ai-moruk no hapara pesoál saúde.

Kriitika kona-ba governu seidauk rezolve problema ai-moruk no hapara pesoal saude kontratadu sira halo tensaun iha Parlamentu Nasional (PN) sai manas. Nune'e, mosu dezentendimentu tanba Prezidente Parlamentu Nasional (PN), Maria Fernanda Lay, taka mikrofone ba Prezidente Bankada Fretilin, Aniceto Longuinhos Guterres, bainhira halo intervensaun.

Situasaun iha PN hahú manas hikas, hafoin iha Segunda (15/1), bankada Fretilin lansa kritika ba Ministra Saude, Elia dos Reis Amaral, iresponsavel la rezolve problema ai-moruk iha ospital no sentru saude sira, inklui hapara pesoal saude.

Ho kritika hosi bankada Fretilin halo tensaun maka'as ba deputadu sira hosi bankada CNRT no PD, nune'e iha loron Tersa (16/01), horisehik, mosu dezentendimentu entre deputadu bankada Fretilin no CNRT.

Deputadu hosi bankada boot rua ne'e, hakilar malu no dun-malu ba ukun, tanba husi CNRT dun ba Fretilin tanba problema ai-moruk mai kedas hosi VIII Governu lidera hosi Eis Primeiru Ministru Taur Matan Ruak. Enkuatu Fretilin kontinua kritika husu IX Governu ninia responsavel.

Nune'e, iha intervensaun husi Prezidente Bankada Fretilin, Aniceto Longuinhos Guterres, iha plenaria dehan, IX Governu bainhira simu pose kaben boot atu rezolve stok ai-moruk iha loron 120 nian laran, maibé tama ona fulan neen seidauk rezolve to'o pasiente balun sai vítima.

Maibé, problema ai-moruk sai ona kritiku mak hosi CNRT dun fali ba VIII Governu mak sala, lakohi atu rekoñese sala sira, tanba tuir CNRT iha dever defende IX Governu, maibe buat ne'ebe sala ne'e tenke rekonese netik hodi hadi'a.

"Prezidente ha'u horiseik husu ponte de ordem para defeza ondra ha ha'u nia bankada Fretilin nia deklarasaun, maibe Ita boot la fo, tanba prosesu sesaun plenaria ida kuandu intervensaun sira ne'e iha ponte de orden labele taka, ne'e tuir rejimentu, agora ema atu halo defeza ondra maibe ita-boot taka hotu tiha, depois fo tan fali ba ema seluk hodi insulta ema seluk", dehan nia, iha Plenaria PN, horisehik.

Maibe prezidente bankada Freitlin ne'e ko'alia seidauk hotu, Prezidente Parlamentu Nasional deside taka mikrofone tanba dehan minitu ida deit. Fernanda lay dehan, deskulpa deputadu minute ida deit.

Ho nune'e, halo emosaun ba deputadu Fretilin ne'e tanba ko'alia seidauk hotu Prezidente Parlamentu Nasional hakotu tiha nia lian, nune'e deputadu ne'e deside hodi baku meza ne'ebe nia tuur.

"Ha'u ko'alia seidauk hotu taka ona ne'e", hataan deputadu ne'e ho nervozu hodi baku meza.

Haree ba Prezidente bankada Fretilin ne'e baku meza, nune'e situasaun PN sai kedas hanesan 'merkadu' tanba hamosu reasaun husi deputadu CNRT ne'ebe defende Prezidente PN Fernanda Lay, nune'e mosu dezentendimentu barullu hodi haksesuk malu entre deputadu Fretilin Sinaria no Deputadu CNRT Virgilio konsege atu halo agresaun fiziku ba malu.

Taka Dalan ba Fretilin

Purtantu, Xefe bankada Fretilin, Aniceto Longuinhos Guterres hateten, Prezidente Parlamentu Nasional, Maria Fernanda Lay, buka maneira taka dalan ha Fretilin ne'ebe lansa kritika kona-ba problema povu nian.

Nia dehan, situasaun MS agora aumenta pior ba beibeik, tanba sistema mos kolapsu, hapara pesoal saude kontratadu sein prepara ema atu hatutan servisu.

Nune'e, bankada Fretilin tenta atu ko'alia no kritika ba interese povu nian nu'udar opozisaun iha dever tomak atu kritika falhansu sira iha area saude rungu-ranga.

“Ami tenta koalia, maibe maioria parlametar PD-CNRT liu-liu meza paralementu buka maneira oin-oin atu bankada fretilin labele koalia, ne'e mak ohin ami halo protestu no iha konfuzaun oituan, maibe ne'e ami halo protestu ho dignu", dehan nia.

Nia haktuir, rejimentu PN garante hela deputadu sira atu koalia, maibe meza PN lidera hosi Fernanda Lay  autoritariamente tenta atu taka Fretilin ninia dalan para atu koalia denunsia situasaun sira ne'e.

CNRT Fo Sala VIII Governu

Molok ne'e, iha Segunda (15/01), Deputadu bankada CNRT, Patrocino Fernandes dehan, kona-ba deklarasaun politika hosi Fretilin kestiona problema stock ai-moruk iha ospital no sentru saude sira, maibe keta haluha IX Governu kontinua rezolve problema ne'ebe VIII Governu husik hela.

"IX Governu simu pose iha Jullu 2023, nune'e iha orsamentu rektifikativu preve tokon US$60.000 hodi sosa aimoruk, entaun signifika saida situasaun ai-moruk ne'e grave iha VIII Governu los ka lae. See la justifika situsaun ai-moruk la grave, entaun Governu ida-ne'e la persiza preve tokon $6 atu sosa ai-moruk. Ne'ebe responsavel ne'e kontinua katak, situasaun ai-moruk ne'e grave iha VIII Governu nia ukun", dehan nia.

Nune'e, Deputadu KHUNTO, Antonio Verdial hateten, hahu kedas governu dahuluk to'o mai IX Governu dezenvolvimentu ladun iha kualidade, tanba povu kontinua preokupa problema saude liu-liu ba ai-moruk.

"Agora asunto saude sai polemika, stock ai-moruk laiha, menus pesoal saude hodi halo tratamentu ba pasiente sira, tanba problema ne'e seriu tebes  tanba postu saude sira iha posibilidade bele taka, tanba seidauk bele rezolve", katak nia.

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.