terça-feira, 26 de abril de 2016

Ramos-Horta husu atu Austrália negosia fronteira marítima ho Timor-Leste

.

Sapo TL ho Lusa - 26 de abril de 2016

Eis-prezidente José Ramos-Horta husu atu Governu australianu aseita pedidu Timor-Leste no komesa negosia fronteira marítima permanente entre nasaun rua ne’e.

"Austrália bele halo liu no bele halo di’ak liu", hakerek Ramos-Horta iha artigu ne’ebé publika iha imprensa australiana.

"Austrália trava beibeik Kualkér tentativa hosi ami-nia parte hodi negosia fronteira marítima, no lakohi to’o agora, maski ho lansamentu ami-nia esforsu konsiliasaun obrigatória liuhosi Nasoins Unidas. Ida ne’e bele evita atu habelar no sei han tempu narauk, ho kustu ba parte rua, halo akordu atu negosia agora", nia hakerek.

Lembra katak disputa kona-ba fronteira entre nasaun rua ne’e remonta ba tinan 60 sékulu liubá, Ramos-Horta insiste atu Kamberra la bele akuza Timor-Leste hodi hakarak muda fronteira, "tanba la iha fronteira atu muda".

"Austrália, ko’alia hodi nasaun rua ne’e, hatete katak atuál akordu funsiona hela. Timor-Leste hodi an rasik hatete katak akordu atuál la funsiona", nia relembra.

Líder istóriku timoroan ne’e relembra katak pozisaun australiana iha pasadu halo negósiu envezde diskute iha rezolusaun debate fronteirisu ho Nova Zelándia, Ilhas Salomão, Nova Caledónia, Papua Nova Guiné no Indonézia.

Tanba ne’e, "tanbasá ho Timor-Leste la’e", kestiona iha artigu kona-ba Austrália aproveita hosi postura "karik buat 'naïve' [injénua]" timoroan hodi aseita akordu temporáriu, "de boa-fé" ho konfiansa katak Kamberra sei fó apoiu ba tentativa timoroan nian hodi dada pipeline hosi Tasi Timór to’o nasaun.

No akuza Kamberra hakarak repete buat ne’ebé akontese iha kampu Laminaria-Corallina ne’ebé "Austrália esplora totalmente" maski kampu, karik iha fronteira, tama iha territóriu timoroan, "dala rua besik liu Timor-Leste duké Austrália".

Ramos-Horta hanoin hikas katak Governu australianu halo espionajen ba Timor-Leste durante negosiasaun hosi atuál akordu temporáriu entre nasaun rua ne’e no Governu timorense nein pelumenus hodi arbitrajen internasionál tanba Austrália retira hosi jurisdisaun internasionál iha material ne’e.

"Hetan permisaun? Loos, maibé lamentável", nia hakerek, no afirma katak Austrália tenke hatán halo negósiu ho Timor-Leste ho nune’e fó iis foun ba dezenvolvimentu projetu petróleu no gás naturál iha Tasi Timór ne’ebé kontinua la la’o.
.

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.