segunda-feira, 23 de junho de 2014

XANANA GUSMAO BELE HETAN PENA PRIZAUN TO’O TINAN 8

.

Opiniaun husi: João Kouba

KP RDTL- XANANA GUSMAO BELE HETAN PENA PRIZAUN TO’O TINAN 8 MESMU PGR SEIDAUK AKUZA NIA(PM) 

Movimentu politik iha era Governasaun Xanana hamosu hahalok tuan nebe transforma ba hahalok foun ” ema la gosta ona Korupsaun, maibe ema ida hakarak hamosu fila fali korupsaun” , Boa Governasaun mak dalan ida nebe ema hotu iha mundu ne’e hakarak hili no goza, boa Governasaun bele sai dalan que diak tebes ba futuru sistema administrativa no birokrasia ba governasaun hodi atende intrese no necisidade privada ou ema ida hodi moris diak iha pais ida nia laran.

Se laos moris diak saida mak ita buka? Pais demokrasia moris buras ho ninian dutrina rasik “ HUSI POVU BA FALI POVU” , oinsa rai ida ou nasaun ida nebe adapta sistema nee’(DEMOKRASIA) bele hetan kompriendesaun nebe klean ba atendemente Estadu ba Pessoal ida. Konseptu demokrasia oinsa hari estadu ida ou governu ida iha ona ninia baze Fundamental rasik, hanesa ita khunece no hatene rasik, iha nasaun demokrasia rekhnuece orgaun barak porezemplu=orgaun eksekutivu,orgaun legislativa, orgaun Judikativa, I orgaun hirak ne’e REPUBLIKA DEMOKRATIKA DE TIMOR LESTE adapta hanesa mata dalan ba Politika konstruksau de estadu nebe ohin loron ita hotu hare no akompanha dadauk.

Orgaun eksekutivu, Legislativa no Judikativa estabelese tuir konstitusaun RDTL rasik hatete, nebe mekanismu ba implemtasaun ne’e rasik tuir Lei oan sira haruka, hanesa orgaun Judikativa(MP/PGR+KAK)hamrik metin no INDEPENDENTI TEBES tuir Konstitusaun RDTL nia hakarak, orgaun JUDIKATIVA ne’e rasik hetan Proteksaun konstitusional husi Konstitusaun RDTL,mai ita hare saida mak konstitusaun koalia.

Konstitusaun RDTL Artigu 118.º(Knaar jurisdisionál)

1. Tribunál sira maka órgaun soberania ho kompeténsia atu hala’o justisa hodi povu nia naran.
2. Wainhira hala’o nia knaar, tribunál sira iha direitu atu serbisu hamutuk ho autoridade sira seluk.
3. Desizaun ne’ebé tribunál sira fó ona tenke halo tuir duni no soi kbiit aas liu desizaun autoridade siraseluk nian. Iha mos artigu 119.º nebe hateten momos hodi ema hotu bele respeitu, tantu Prezidente, Premieru Ministru ou vale ba sidadaun hotu-hotu:

Artigu 119.º(Independénsia),“Tribunál sira independente no sira sei halo tuir de’it Lei-Inan no lei-oan sira haruka” . Laiha duvidas konstitusional nebe PROKURADOR GERAL hasoru, mesmu ihasituasaun defisil, hanesa akontece foin Lalais ne’e. PROKURADOR GERAL DA REPUBLIKA eleitu tuir mandatu konstitusional RDTL haruka, klaru que molok eleitu persiju mos ba pessoal ida hodi priense kriterius ba posisaun sira ne’e, tantu kualidade intelektual no kualidade servicu nebe liu husi provas barak, laos fasil hili dalan hodi tutur knar PGR. HAU BELE DEHAN PGR REPRENTA DUNI CHEFFE ESTADO RDTL HODI KOALIA JUSTICA BA EMA HOTU.

Akontesimentu foin lalais nebe hamosu husi PM Xanana Gusmao ne’e, hanesa moe bot ida BA POVU Timor Leste tomak, Guerra liafuan entre Prezidente Parlamento, Primeiru Ministru hasoru Prekurador Geral da Republika ne’e ita bele konsidera katak parte Parlamentu no parte Governu halo ona intervensaun direita ba ORGAUN SOBERANIA SELUK, nebe tuir konstitusaun RDTL BANDU tebes.

Tamba deit Minesteriu Publiku liu husi Prokuradoria halo akuzasaun (kazu Korupsaun)hasoru membro Governu nebe lidera husi Xanana Gusmao, PM ho Linguagem nebe la Proporsional atake parte Justica no konsege duni PM ba to’o iha PGR nia edevisia, I PM-Xanana Gusmao hakarak hatudu deit ba PGR katak nia se LAHALO kooperasaun ba Justica nebe PGR PERSIJA.

Situasaun hanesa ne’e, mai ita hare artigu 300.º KODIGU PENAL (KP)


“Funsionariu nebe , hetan tiha pedidu husi autoridade kompetente atu fo kooperasaun, atu admistra justica ka ba servicu publik seluk, no rekuza kooperasaun ne’e ka, maski laiha motivu justifikadu, la fo’o kooperasaun ne’e, se hetan Pena Prizaun to’o tinan 3 ka multa”.

 Iha artigu 300.º KP ne klaru que, se karik Xanana lakohi halo koopersaun ou iha hanoin hodi impede prosesu ba justica, PGR bele implementa artigu ne’e hodi kondena Premieru Ministru RDTL.

Alem de ne’e artigu 298.º KP(abuzu ho forsa publiku) bele mos koondena Xanana Gusmao ho pena Prizaun to’o tinan 8, iha artigu ne’e rasik bele uja hodi akuza PM-Kayrala Xanana Gusmao, ne’e sidauk tama iha akuzasaun ba kazu Korupsaun. Kodegu Prosessu Penal artigu 227.º nebe koalia konaba Kompetencia PGR ba aktu sira nebe orgaun Judusial persija, agora dadauk ne’e PM-Kayrala xanana Gusmao viola tiha ona, iha momentu ne’e ita hare natureza ba LEI RASIK ho HAHALOK OBRIGA(sifat hukum itu memaksa), portantu PM KUMPRENDE/hatene ka lae Lei sempre implementa ona. Ita hotu fiar katak JUSTICA TENKI HATUR IHA NIA FATIN, laiha LIURAI no atan iha rai ida ne’e, NUSA ema balu naok no supa POVU nia osan,TAMBA SA?? IMI tur nonok hela deit?,

 PARLAMENTU NASIONAL KONSPIRADU TIHA ONA, OPOSISAUN KONTAMINADU MOS, laiha ona Lia los, laiha ona Justica, persiza ka lae POVU hamrik tan dala ida hodi hakilar hasoru INJUSTICA nebe moris buras, Funu Nain Assuwain Falintil Mauk Moruk, L Foho Rai Bot/L7 tama kadeia mesmu laiha sala(tamba deit sira rua hakilar KORUPSAUN no DEFENDE PRINSIPIU FRETILIN=LIBERTA POVU), tamba deit direktur ADN Samuel Marcal Hetan TIR husi TRIBUNAL Xanana loke ibun hodi Defende total, L7 NO Mauk Moruk- Xanana Hatama ba Kadeia mesmu ate a data laiha provas. POVU MAUBERE, FRETILIN OAN SIRA, FRETILIN OAN SIRA, FRETILIN OAN SIRA, FRETILIN OAN SIRA, IMI-IMI KETA DUKUR.

 Artigu ne’e didika ba : 

Comd. Taur Matan Ruak
Comd.L7
Comd.Mauk Moruk
Comd.Lere Anan Timur
ComdL4
Comd.DUDU
Comd.SAMBA 9
Comd.MAU KALU
Comd.AMIKU
Comd.SABIKA
SAUDOZO NICOLAU LOBATU
CHEFE ESTADO MAIOR DAS FALINTIL KILIK WAI GAE
BERE MALAE LAKA
SABALAE MAUHUDU NO SELUK SELUK TAN
 BA EX. JOSE XIMENES (PGR RDTL EMA BARAK IHA ITA NIA SORIN)
.

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.