segunda-feira, 19 de outubro de 2015

Ministériu Agrikultura selu ona fini ho folin ne’ebé bot liu dala rua-nulu- auditoria

,

Sapo TL ho Lusa - 19 de outubro de 2015

Ministériu Agrikultura no Peska (MAP), iha tinan hirak ikus ne’e selu ona folin osan ho valór dala rua-nulu (20) bot liu hodi sosa fini agríkola nian, balun maka hanesan sosa ba empreza ne’ebé besik ho eis-ministru Mariano Sabino, tuir informasaun hosi Kámara Kontas.

Problema ne’ebé akontese ba iha kontratu ne’ebé barak maka “halo Estadu lakon osan bot” no halo ho empreza ne’ebé hili ho forma “diskrisionária no lahó razaun”.

Tuir relatóriu ne’ebé iha, situasaun refere “kontratia ho prinsípiu báziku hosi aprovizionamentu nian, ne’ebé ho prinsípiu legalidade, igualidade, interese públiku, transparénsia no ne’ebé hakruuk ba norma jerál”.

Analiza ona aspetu balun hanesan sosa batar fini, hare no fehuk, ne’ebé MAP gasta osan hamutuk dolár milloens 4,27 resin desde 2011 to’o 2013, atu nune’e bele hetan tonelada rihun 1,17 ba empreza Muacau, Agrivivo e Fini Ba Moris.

“Ami hakarak hato’o buat barak no preokupasaun kona-ba (…) tanba semente ne’ebé MAP atu sosa, tuir faktu ne’ebé iha, bele mosu interferénsia ba iha prosedimentu aprovizionamentu nian”, tuir relatóriu fó sai.

Problema bot ida tan maka folin ne’ebé Estadu fó hodi sosa fini, tanba MAP defini ona presu unitáriu ho dolár 3,5 kada kilo “no ida ne’e ba fini hosi batar, hare ka fehuk”.

Presu ne’e “bot” no “liu fali folin iha merkadu”, hanesan, por ezemplu bele haree iha dokumentu Muacau nian, hanesan dokumentu únika ida ne’ebé empreza fó ba tribunál.

Tuir relatóriu, bainhira to’o iha Dili, kustu totál ba empreza maka kilo ida ho dolár 0,12, “ka kiik liu hosi 3,4/kg ne’ebé MAP selu no diferensa ne’ebé iha labele justifika ho folin transporte bá Distritu sira ka ba despeza ruma”.

"Valór ne’ebé Ministériu aprezenta, bot liu fali folin lolos hosi fini hirak ne’e, maibé koinside ho valór hosi kontratu ne’ebé iha, hodi ne’e it abele haree katak serbisu entre MAP ho empreza sira ne’e, lalos, ka hakarak atu prejudika Estadu", hatutan.

Batar-fini – ho valór besik dolár milloens 1,71 – fornese hosi Muacau, empreza ne’ebé foin maka rejista iha 9-setembru-2011, ka "hafoinliu ona prazu aprezentasaun proposta nian” relasiona ho kontratu dahuluk ne’ebé fó ba empreza refere.

Tribunál lakonsege husu kópia hosi proposta seluk, tanba iha propsota Muacau nian, haktuir katak nia iha esperiénsia ne’ebé barak, maibé tuir lolos, bosok de’it.

"Kontratu ne’ebé MAP halo dahuluk ho valór USD 448.000, iha 14-outubru-2011, no ida ne’e hamosu dúvida barak kona-ba prosedimentu hosi aprovizionamentu nian", nota.

Ba fini hare nian, MAP kontrata ona Agrivivo, empreza hosi Sabino ninia kuñadu no ne’ebé aprezenta porposta karun ka bot liu dalatolu duké ida ne’ebé baratu liu ka kiik liu. 

Ikus mai, empreza datolu ne’ebé envolve iha kazu sosa ne’e maka, Fini Ba Moris, rejista iha 18-marsu-2014, no ne’ebé iha tempu ne’ebá, tuir tenderizasaun tanba iha ona esperiénsia ba fornesimentu ekipamentu desportiva no AC ba Sekretária Estadu Juventude no Desportu, maibé ho saldo zero dolár iha konta bankária.

"Koinsidénsia, ka la’e, maibé na’in hosi Fini Ba Moris, Abílio Soares Salsinha, maka koproprietáriu hosi East Gás, empreza fornesedora mina, ba tratór no mákina bobot MAP nian", tuir nota hosi relatóriu.

Tuir relatóriu ne’ebé iha, problema seluk ne’ebé MAP hasoru maka fornesimentu mina, no iha ne’e envolve mos kontratu ne’ebé ministériu refere halo ho empreza East Gás.

Fini Ba Moris lahato’o garantia ruma hosi konkursu ne’e, ho nune’e maka tuir lolos “proposta ne’ebé aprezenta hosi empreza ne’e tenke hasai kedas, tanba latuir prosedimentu (…) no kontratu ne’e tuir lolos fó ba empreza seluk ne’ebé tuir mos tenderizasaun no aprezenta valór kiik liu".

Ikus mai, relatóriu ne’e fó sai kona-ba problema hosi distribuisaun semente, tanba “lakonsege identifika benefisiáriu hodi distribuisaun ne’e”, laiha kriteiu hodi identifika benefisiáriu sira no “lakonsege atu hetan agrikultór hirak ne’ebé dehan katak sira maka simu semente hosi MAP”.
.

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.