“Dr. Mari Alkatiri: Labele Politiza Forsa”

.

Jornal Timor Post - Tersa-Feira, 21 Agustu 2012

Eis Primeiru Ministru, Mari Alkatiri husu politiku sira labele politiza forsa maibe nia hateten, Governu iha kondisoens atu bele hadia instituisaun F-FDTL no PNTL para membru sira sai professional.

“Importante liu mak politiku nain sira, labele politiza forsa, ne’e la signifika katak forsa sira hamriik mesak, lae, maibe politiku sira mak tenki komanda nafatin, demokrasia tenki lao nune’e duni, Prezidenti no Governu ne’ebe eleitu, sei hamutuk ho komanda forsa husi isntituisaun rua ne’e,” dehan Mari hafoin partisipa serimonia aniversariu FALINTIL dala 37 iha Palasaiu Governu, Dili segunda (20/8).

Nia esplika, politiku nain sira mai husi ema sivil, maibe sira mak komanda forsa hanesan iha mudnu ema sivil mak harii forsa, depois military sira mak komanda forsa hodi halo luta, maibe se politika sira mak harii, politika sira mak komanda, ne’e la signifika politika nain sira atu poliriza fali forsa hodi ba servisu partidu, ida ne’e mak akontese, lideransa ne’e la tuir ona prinsipiu estadu de dereitu demokratiku.

“Hau nunka militar, maibe, atu kria forsas la presiza militar, normalmente politiku mak kria forsa, politika mak kria forsa no militar mak halo luta armada,” afirma Mari.

Nia hateten, iha fatin hotu militar sira sai husi forsa armadas hodi depois sai fali politiku, sai Prezidenti da Republika, ne’e normal, ne’e la’os militar mak komanda.

“Uluk sira mai husi forsa gerilia, sira hotu-hotu politiku, tanba ho situasaun ne’e mak sira sai military, ital abele dehan sira ne’e ba academia mak foin sai militar,lae, maibe sira hotu-hotu politiku,” dehan nia.

Mari mos rekoinese, dezenvolvimentu iha instituisaun F-FDTL durante tinan 10 progresu evolusaun la’o diak, maibe Mari dehan sasan hotu-hotu tenki laos loos e labele halai lalais, tamba sei ita lao lalais sei laom la loos, ita tenki pasensia atu halo planu ida ke diak.

“Hau iha tempu, iha kedas 2004-2005 aprova tiha ona ba Forca F-FDTL, planu 20-20 (vinte-vinte) para hametin tan F-FDTL hanesan instituisaun ida independenti professional, depende konstituisaun, demokrasia no depende independensia soberania iha rai ne’e,” nia haktuir.

Nia dehan, agora instituisaun F-FDTL iha ona komponente Naval, maske desizaun politika balun konsidera sala, tanba ba sosa fali ro ida ne’ebe la serve ba ita nia komponente naval, porto naval Hera ne’ebe laiha kualidade tanba foin halo deit tohar, ne’e desizaun politika mak sala, laos forsa nia kulpa, maibe kuandu problema ne’e akontese, ninia konsekuensia ne’e ma fali forsa i laos politiku nain sira mak lori todan.

Interese nasional, nia hatutan mak, tenke iha duni forsa ida ne’ebe la dun boot maibe iha kapasidade atu responde nesesidade iha instituisaun F-FDTL.

.