Carmelita Moniz: “Ha’u Rahun Didi’ak Liu Husi Situs Internet, SMS no Telefone”

.

Jornal Timor Post - Tersa-feira, 18 Dezembru 2012 

 “Sora ko’alia loloos duni, maibe titulu ne’ebe sira tau la dia’k teb-tebes halo ita nia maluk Timor-oan barak tama iha situs internet insulta hau rahun didiak,” dehan deputada Carmelita Monisz Huis bancada CNRT. 

Deputada ne’e mos nu’udar Prezidenti Komisaun A iha Parlamentu Nasional ne’ebe trata ba asuntu konstitusional, Justisa, Administrasaun, Poder Lokal no Anti Korupsaun, Segunda (17/12), iha plenaria uma fukun kritika maka’as titulu ne’ebe fo sai husi media nasional sira antes ne’e katak, “Bele halo filme porno”. 

Carmelita rekonese nia koalia duni ba Jornalista sira kona-ba kestaun protistuisaun iha Timor-Leste, no nia rasik rekonese kontiudu husi notisia ne’e loloos duni saida mak nia koalia, maibe, nia so preokupa titulu ne’ebe iha tanba hafoin notisia ne’e publika, ema barak hataka nia liu husi mensazen, telefone no situs internet. 

 “Sira (Jornalista) tau loloos entervista ne’ebe sira koalia ho hau, maibe, ita nia maluk barak la lee kontiudu notisia ne’e no kaer deit ba titlu norisia ne’e, entaun, sai durante semana rua nia laran to’o ohin loron kuaze ema telefone, mensazen insulta hau, hau rasik labele hateten liafuan sira ne’e iha plenaria,” haktuir Carmelita iha plenaria halo deputadu sira seluk hamnasa. 

Ho atakes ne’ebe reprejetante povu ne’e hasoru iha Uma Fukun PN, Carmelita afirma, tuir loloos Jornalista sira labele hili titlu notisia ne’ebe fo sai ona. 

 “Ne’e la diak tebes ba maluk Jornalista sira, labele explora fali titlu, hau respeita tebes ita boot sira nia funsaun, ita boot sira iha etika professional, it abele ezplora maibe explora ho limiti, labele demaziadu, ate ema hotu insulta deit ema ida, hateten ema ne’ebe la divia atu koalia,” afirma Carmelita. 

 “Dala ruma sira (jornalista) entervista ho ita, sira explora fali ita nia lia fuan sira ne’e iha Jornal, hao fali ita vitima ba ita nia deklarasaun rasik,” lamenta eis juis Tribunal Rekursu ne’e. Ho kestaun ne’e, Carmelita husu ba Jornalista sira atu labele ezplora titulu Notisias. 

 “Hau husu favor ba maluk jornalista sira, ita boot sira iha independensia, maibe labele halo ema ida sai sofre fali ba nia intervista rasik, ke tuir loloos fo hanoin diak, fo edukasaun diak ba ita nia povu, laos informasaun ida ke diak to’o ikus halo ema ida mak sai vitima fali,” tenik Carmelita. 

Iha Notisia ne’ebe publika iha Diario Timor Post edisaun sabadu (31/11), ho Titulu “Bele halo Filme Porno” Carmelita hateten, feto ida ho mane ida wainhira halo filme porno ba konsumu privadu ne’e laiha roblema, maibe wainhira autor ka ema seluk ne’ebe espalla filme ne’e konsidera krime no tenki prosesu tuir lei. 

Tanba ne’e, Carmelita husu ba publiku, liu-liu autor halo filme porno atu labele publika ka espaila video ne’ebe produs ona hodi influensia fali moral ema seluk, liu-liu foin sa’e sira.

,