“Remodelasaun PD La Sente Ameasadu”

,

Jornal Nacional Diario - Segunda-feira, 15 Julhu 2013 

Isu Remodelasaun kuaze naresin ona iha publiku nia tilun, debate no prediksaun oi-oin mak mosu kona ba asuntu remodelasaun iha V Governu konstitusional ne’ebe mak lidera husi Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmao. 

 Bloku Koligasaun (MK) ne’ebe Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmao lidera mka hanesan, Partidu CNRT, Partidu Demokratico (PD) no Frenti-Mudanca. 

 Laos ona novidade foun katak, se tebes iha remodelasaun, husi partidu tolu ne’ebe mak forma Governu Bloku Koligasaun (BK) no se los mak sei simu nia konsekuensia, tanba wainhira forma Governu BK entre partidu tolu ne’e asina tiha nota intendimentu hodi sai mata dalan ba lalaok Governu BK nian. 

 Karakter nota intendimentu ne’e koalia kona ba konsiderasaun no respeita malu iha Governu BK nia laran, basa partidu hirak ne’e la’os aliadu foun ida maibe, nuudar transformasaun ida husi Alinasa Maioria Parlamentar IV Governu Konstitusional nia tempo. 

Partidu Demokratico (PD) ne’ebe determina mos iha Governu Bloku Koligasaun nia distino, fo reasaun pasiva ba politika remodelasaun, tanba PD rasik nunka senti ameasadu ho remodelasaun. 

“Remodelasaun ne’e la fo ameasa ba partidu,” Tatoli husi Vice Prezidenti PD Adriano Nascimento actual Vice Prezidenti Parlamentu nasional. 

Tuir nia, koalia kona ba remodelasaun, tuir konstituisaun RDTL, ne’e kompetensia primeiru Ministru nian, Primeiru Ministru mak hatene remodelasaun ne’e oin sa? Ne’e garantia iha konstituisaun. Nia hatutan, tuir PD nia kumpresaun katak, remodelasaun ne’e akontese atu fasilita servisu governasuan ida nian atu hadia povu nia moris, tanba ne’e remodelasaun ne’e, tuir nia sei la fo ameasa ba Partidu Demokratico. 

Nia mos hatutan, Remodelasaun ne’e mosu, bainhira politika ne’ebe mak partidu tolu ne’e tau hamutuk mak la ejekuta husi orgaun exkutivu sira, posiblidade boot tebes atu halo remodelasaun ba membru exekutivu sira ne’e, tanba ida ne’e normal, maibe depende ba Primeiru Ministru Bloku Koligasaun Kay Rala Xanana Gusmao. 

 Hata’an kona ba koensensu remodelasaun ne’e meus ida mos atu involve FRETILIN iha Governasuan, Vice Prezidenti PD ne’e dehan, parese ida ne’e mos hanesan sinal ida atu koloka fila fali konseitu “Governu Grande Inkluzaun”, tanba iha Parlamentu ida de’it, de faktu iha Parlamentu, deputadu ida deit, tantu husi opozisaun, so que ba monitorizasaun ami Bloku mos kritika ami nia Governu, ne’e hatudu lisaun diak ida ne’ebe mak lider politiku sira Timor ne’e kria hela ba jerasaun foun. 

Nune’e mos nia dehan, komunidade internasional sira barak mak apresia Timor Leste nia politika ida ne’e, admira ba sira mak wainhira ONU remata nia misaun Timor oan rasik halo buat diak ba kestaun interese estadu nian. 

Koalia kona ba FRETILIN atu tama Governu, tuir Vice Prezidenti PD ne’e dehan, it abele deskute hodi hili dalan ida ne’ebe mak diak ba povu, laiha problema kuandu diak ba interese komum nia. 

,