Festa FALINTIL Tinan-tinan “Oan Ki’ak Ho Faluk Sente Diskriminadu”

.

Jornal Nacional Diario - Kuarta-feira, 14 Agusto 2013 

Iha loron 20 Agusto mai ne’e, Timor oan hotu iha rai doben ida ne’e sei selebra aniversariu FALINTIL bad ala-38 (20 Agusto1975-20 Agusto 2013), Historia FALINTIL nian nudar parte importante no lulik tebes ba povu Timor nia prosesu luta ba libertasaun nasional. 

Asuwain FALINTIL barak mak ohin loron la iha ona iha povu Timor nia leet hodi asiste no goza Timor nia ukun rasik an ida ne’e, maibe barak mos mak ohin loron matan lakan hela hodi sai testamunha no autor liberta povu ida ne’e tuir kompremisiu no mehi kmanek asuwain FALINTIL sira nian, “Liberta Patri no Liberta Povu”. 

Dezde Timor restaura nia ukun rasik an iha 20 Maiu 2002, Timor oan hotu, liu-liu autoridade estadu sira sempre selebra loron Historia lulik FALINTIL, maibe oan kiak ho faluk FALINTIL sira kontinua la dun senti kontenti ho selebrasaun sira ne’e, tanba sira senti hetan diskriminativu husi komisaun organizadora (Governu-red). 

Alarico Napoleao “Daitula”, oan mane husi saudozo Sub Xefe Esatdu Maior FALINTIL, David Alex Daitula, sente trsite boot wainhira partisipa iha festa historia FALINTIL nian iha tinan-tinan sira liu ba, tanba governu la tau importansia ba oan kiak go faluk sira. 

Alarico “Daitula” mos espresa nia laran triste ba governu, tanba loron boot historia Timor nian, hanesan 20 Agusto (Festa FALINTIL), 30 Agusto (Festa Konsulta Popular), 28 Novembru (Festa Proklamasaun Independensia), nunka fo konsiderasaun ba asuwain FALINTIL nian oan kiak ho faluk sira atu bele hetan fatin hodi partisipa iha serimonia historiku sira ne’e. 

Triste liu tan, nia haktuir, iha tinan 10 liu ona, povu Timor restaura nia ukun rasik an, maibe estadu seidauk haklaken istoria ida lolos kona ba prosesu funu naruk ida ne’e to’o hetan libertasaun nasional, 

.

Aat liu tan Governu liu husi Ministeriu Edukasaun (ME) nunka tutela material historia libertasaun nasional nian iha kurikulum eskolar hodi eduka jerasaun foun sira atu iha khonesementu lolos kona ba Timor nia istoria lulik ba libertasaun no istoria luta nain sira nian. 

Nia hatutan, se maun boot sira ne’ebe mak sai “Mata Dalan” ba libertasaun nasional ida ne’e mak la tau istoria lolos iha nia fatin, maka tempu ruma, ema hirak ne’ebe nunka hakarak ukun rasik an no agora maun boot balun halibur hamutuk hodi ukun hela rai lulik ida ne’e, sei halo traisaun dala ida tan b boot ba Timor nia istoria no sei nega sakrifisiu hotu ne’ebe mak aswa’in sira halo ba povu ho nasaun doben ida ne’e, signifika sei kria fali konflitu foun ida iha futuru ba jerasaun ne’ebe nia inan-amab fo nia vida tomak ba hari’i nasaun ida ne’e ho jerasaun hirak ne’ebe nia inan-aman nunka hakarak Timor ukun rasik an. 

 Ho domin boot ba asuwain FALINTIL ho Povu Timor tomak ne’ebe sakrifika sira nia antomak ba ukun rask anida ne’e, nune’e Alarico “Daitula” husu ba maun boot no lider historiku sira, hanesan Kay Rala Xanana Gusmao, Francisco Guterres “Lu-Olo”, Taur Matan Ruak, jeneral Lere Anan Timur, Mari Alkatiri, Jose Ramos Horta, ho sira seluk tan, atu tau hanoin hamutuk hodi tau lolos istoria libertasaun nasional ho istoria sira nia hodi hamaluk heroi nasional lubuk ida nian, hahuu kedas husi Primeiru Jerasaun to’o jerasaun hirak ne’ebe mak hatutan no hakotu funu ida ne’e. 

“Hau hakarak sublinha tan iha ne’e no husu ba Governu, liu-liu Komisaun organizadora ba festa FALINTIL atu hatudu respeita mos baa swain FALINTIL nia oan kiak ho faluk sira, se tinan-tinan diskrimina hela deit faluk ho oan kiak sira, mak hau sei mobiliza martires nia feto faluk ho oan kiak sira sei halo asaun pasifika hasou Maun Boot Kay Rala Xanana Gusmao,” Alarico ‘Daitula’ afirma wainhira dada lia ho JNDiario iha Dili, Tersa (13/8). 

.